निज्जर हत्या प्रकरणः क्यानडाका विदेशमन्त्रीले फेरि भारतको नाम लिए, भारतीय उच्चायुक्तले के भने?

क्यानडामा खलिस्तान समर्थक नेता हरदीप सिंह निज्जरको हत्याको आरोपमा तीन भारतीय नागरिक पक्राउ परेपछि दुई देशबीच फेरि एकपटक भनाभन जारी छ ।

क्यानडाकी विदेशमन्त्री मेलानी जोलीले आफ्नो देश ‘क्यानडाको भूमिमा भारतीय एजेन्टद्वारा क्यानाडाली नागरिकको हत्या’ गरेको आरोपमा अझै अडिग रहेको बताएकी छन् ।

उही समयमा क्यानडाका लागि भारतका उच्चायुक्त सञ्जय कुमार वर्माले भनेका छन्, "भारतको क्षेत्रीय अखण्डतामा नराम्रो नजर राख्नु भनेको लक्ष्मण रेखा पार गर्नु जस्तै हो।"

मंगलबार नै भारतको विदेश मन्त्रालयले क्यानडाको माल्टनमा नगर कीर्तन परेडका क्रममा खालिस्तान समर्थक झलक हटाएकोमा कडा प्रतिक्रिया दिएको थियो। भारतले क्यानडामा रहेका आफ्ना कूटनीतिज्ञको सुरक्षालाई लिएर चिन्तित रहेको पनि जनाएको छ ।

गत हप्ता क्यानडाले निज्जरको हत्यामा संलग्न तीन भारतीय नागरिकलाई पक्राउ गरेको थियो । यी गिरफ्तारहरूको बारेमा कुरा गर्दै क्यानाडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले भनेका थिए, "यो महत्त्वपूर्ण छ किनभने क्यानडा कानुनको शासन भएको देश हो। हामीसँग बलियो र स्वतन्त्र न्याय प्रणाली छ र हामी हाम्रा सबै नागरिकको सुरक्षाका लागि प्रतिबद्ध छौं। ,

यसैबीच परराष्ट्रमन्त्री एस. विदेशमा पक्राउ परेपछि जयशंकरले भारतमा खोजिएकाहरूलाई क्यानडाले भिसा दिने बताए। गत वर्ष सेप्टेम्बरमा निज्जरको हत्याका सम्बन्धमा ट्रुडोले संसदमा दाबी गरेका थिए कि उनीसँग यो हत्यामा भारत सरकारका एजेन्टहरू संलग्न रहेको बलियो प्रमाण छ।

भारतले क्यानडाका यी आरोपहरूलाई 'निराधार र बेतुका' भनेको छ। तर, त्यसयता भारत र क्यानडाबीचको सम्बन्ध निकै तनावपूर्ण रहेको छ ।

परराष्ट्रमन्त्री एस. मंगलबार जयशंकरको भनाइमा उनको क्यानाडाली समकक्ष मेलानी जोलीलाई प्रश्न गरिएको थियो। उनले भने, "क्यानाडाको स्थिति सधैं स्पष्ट रहेको छ। हाम्रो कर्तव्य क्यानाडाली नागरिकहरूको सुरक्षा गर्नु हो र हामी क्यानाडाको भूमिमा भारतीय एजेन्टहरूले क्यानाडाली नागरिकको हत्या गरेको आरोपमा अडिग छौं।"

रोयल क्यानेडियन माउन्टेड पुलिस (आरसीएमपी) ले अनुसन्धान पूरा गरिसकेको र अहिले नै केही भन्न नसकिने जोलीले बताए। यसै क्रममा क्यानडाका लागि भारतका उच्चायुक्त सञ्जय कुमार वर्माले मंगलबार दुई देशबीचको तनाव कम गर्ने प्रयास भइरहेको बताए ।

मोन्ट्रियल काउन्सिल अन फरेन रिलेसनमा आयोजित एक कार्यक्रममा बोल्दै उनले भारतको क्षेत्रीय अखण्डतामा नराम्रो नजर राख्नु भनेको लक्ष्मण रेखा पार गर्नुजस्तै भएको बताए । खालिस्तानको नाम नलिई उनले क्यानडाको भूमिमा त्यस्ता मुद्दाहरू पुन: उब्जिएका छन् जुन भारतको क्षेत्रीय अखण्डताका लागि खतरा भएको बताए।

सञ्जय वर्माले भने, "यस सबैको मूलमा भारतीय चासोको बुझाइको कमी हो। द्विपक्षीय सम्बन्धमा, जब हामी एकअर्कालाई साथी भन्छौं, हामी एकअर्काको दृष्टिकोण बुझ्ने, चासोहरू बुझ्ने आशा गर्छौं। सांस्कृतिक विविधतालाई बुझ्छौं। तर दुर्भाग्यवश केही मुद्दाहरू छन् र यी दशकौं पुराना मुद्दाहरू हुन् जुन फेरि देखा परेका छन्, त्यसपछि यो हाम्रो लागि लक्ष्मणरेखा पार गर्नु जस्तै हो।

उनले भारतको भाग्य विदेशीले होइन, भारतीयले तय गर्ने बताए । सञ्जय वर्माले भने, "यदि विदेशमा बस्ने भारतीयहरूले भारतको भाग्यको निर्णय गर्न चाहन्छन् भने, उनीहरूले देशमा गएर मतदान गर्नुपर्छ। भारतमा प्रत्येक पाँच वर्षमा चुनाव हुन्छ। राष्ट्रिय र राज्य दुवै तहमा।"

सञ्जय वर्माले दुई देशबीच कूटनीतिक तहमा धेरै वार्ता भइरहेको बताए । तर, ती सार्वजनिक नभएकाले यी वार्ताबाटै दुवै पक्षका समस्याको समाधान खोज्ने प्रयास भइरहेको छ । तर, राजनीतिक सम्बन्धमा तनाव रहे पनि दुई देशबीचको द्विपक्षीय व्यापार राम्रोसँग चलिरहेको र निरन्तर बढ्दै गएको पनि उनले बताए ।

गत शनिबार निज्जर प्रकरणमा तीन भारतीय नागरिक पक्राउ परेपछि परराष्ट्रमन्त्री एस. जयशंकरले भने कि "संगठित अपराधमा संलग्न पंजाबका मानिसहरूलाई क्यानडामा स्वागत छ।"

पक्राउ परेका तीन जनामा ​​२२ वर्षीय करण ब्रार, २८ वर्षीय करणप्रीत सिंह र २२ वर्षीय कमलप्रीत सिंह रहेका छन् । तीनै जनालाई मंगलबार भिडियो कन्फरेन्समार्फत अदालतमा पेश गरिएको थियो । एस जयशंकर ओडिशाको राजधानी भुवनेश्वरमा एक कार्यक्रममा सहभागी हुन आएका थिए । त्यस समयमा उनले क्यानाडा मुद्दामा प्रतिक्रिया दिए।

एस जयशंकरले भने, ‘मैले रिपोर्ट हेरेँ । प्रहरीले अनुसन्धानका क्रममा कसैलाई पक्राउ गरेको हुनुपर्छ । तर तथ्य यो हो कि संगठित अपराधमा संलग्न पंजाबका मानिसहरूलाई क्यानडामा स्वागत गरिन्छ र भिसा दिइन्छ। “तपाईले भारतमा खोजी रहेकाहरूलाई भिसा दिनुहुन्छ। धेरै नक्कली कागजपत्र लिएर आउने गरेका छन् । तैपनि तपाईंले तिनीहरूलाई बस्न अनुमति दिनुहुन्छ। तपाईंले राजनीतिक फाइदाका लागि उनीहरूलाई बस्न दिनुभएको छ।