युक्रेन : रुसको हातमा उत्तर कोरियाको हतियार, कति ठूलो खतरा ?

क्रिस्टिना किमचुक युक्रेनी हतियार निरीक्षक हुन्।

जनवरी २ मा, उनले खार्किभमा असामान्य देखिने मिसाइल खसेको र त्यसको प्रभावबाट एउटा भवनमा क्षति पुगेको जानकारी पाए।

यसपछि उनले तुरुन्तै युक्रेनी सेनामा रहेका आफ्ना चिनजानलाई फोन गर्न थाले, ताकि यसबारे जानकारी लिन सकियोस् । एक हप्ता भित्र, तिनीहरूले राजधानी कीभको सुरक्षित स्थानमा भग्नावशेष खसेको देखे।

उसले भग्नावशेषलाई अलग गर्न थाल्यो र स्क्रूदेखि लिएर औँलाको नङभन्दा सानो कम्प्युटर चिप्ससम्म हरेक भागको फोटो खिच्न थाल्यो। भग्नावशेषमा रहेका धातु र टाँसिएका तारहरूमध्ये किमाचुकले कोरियाली वर्णमालाको सानो अक्षर देखे।

त्यसपछि उनीहरूले भग्नावशेषको बाहिरी भागमा '११२' छापिएको देखे। उत्तर कोरियाको जुक क्यालेन्डर अनुसार यसको अर्थ सन् २०२३ हो। यो देखेपछि, उनीहरूले महसुस गरे कि उत्तर कोरियाली हतियारहरू उनीहरूको देशमा आक्रमण गर्न प्रयोग भइरहेको थियो र यो यसको ठोस प्रमाण हो।

त्यसयता युक्रेनी सेनाले रुसले आफ्नो क्षेत्रमा दर्जनौं उत्तर कोरियाली मिसाइल प्रहार गरेको दाबी गरेको छ । यी आक्रमणमा कम्तिमा २४ जनाको ज्यान गएको छ भने ७० जनाभन्दा बढी घाइते भएका छन् । किम जोङ उन र आणविक युद्ध सुरु गर्ने उनको तयारीको बारेमा भर्खरैको छलफललाई दिईएको सबैभन्दा तत्काल धम्की भनेको जारी युद्धहरू भड्काउने र विश्वव्यापी अस्थिरतालाई बढावा दिने उनको क्षमता हो।

किमाचुक कॉन्फ्लिक्ट आर्मामेंट रिसर्च (सीएआर)  मा काम गर्नुहुन्छ। यो संगठनले युद्धमा प्रयोग गरिएका हतियारहरू बरामद गर्छ, ताकि तिनीहरू कसरी बनाइएका थिए भनेर पत्ता लगाउन सकियोस्। तर किमाचुकले क्षेप्यास्त्रको भग्नावशेषको पूर्ण तस्बिर खिचेर उनको टोलीले विश्लेषण नगरेसम्म यस मामिलामा सबैभन्दा अचम्मलाग्दो जानकारी सार्वजनिक भएको थिएन।

तर रणभूमिमा ब्यालिस्टिक मिसाइलको प्रवेशले बायर्न र उनका सहकर्मीहरू सबैभन्दा चिन्तित छन्। यी मिसाइलहरूमा प्रयोग गरिएको प्रविधि चिन्ताको सबैभन्दा ठूलो कारण हो। 1980 को दशक देखि, उत्तर कोरियाले आफ्नो हतियार विदेशमा बेचेको छ, मुख्यतया लिबिया, सिरिया र इरान लगायत उत्तर अफ्रिका र मध्य पूर्वका देशहरूमा। तर यी सबै पुरानो, सोभियत शैलीको मिसाइलहरू थिए।

त्यहाँ अक्टोबर 7 मा हमास लडाकुहरूले सम्भवतः केही पुरानो उत्तर कोरियाली रकेट-प्रोपेल्ड ग्रेनेडहरू प्रयोग गरेको प्रमाणहरू छन्। तर जनवरी २ मा प्रहार गरिएको क्षेप्यास्त्र, जसको अनुसन्धानमा किमचुकले भाग लिएका थिए, सायद उत्तर कोरियाको सबैभन्दा छोटो दूरीको क्षेप्यास्त्र 'ह्वासोङ ११' थियो, जसले ७०० किलोमिटरसम्मको दुरी पार गर्न सक्षम छ।

यद्यपि युक्रेनीहरूले यसको शुद्धतालाई चुनौती दिएका छन्, मिडलबरी इन्स्टिच्युट अफ इन्टरनेशनल स्टडीजका उत्तर कोरियाली हतियार र अप्रसारका विशेषज्ञ डा. जेफ्री लुइस भन्छन् कि तिनीहरू रूसी मिसाइलहरू भन्दा खराब छैनन्। डा. लुइसले भने, ‘यी मिसाइलहरूको फाइदा यो हो कि ती धेरै सस्तो छन्। यसको मतलब यो हो कि तपाईले कडा हवाई रक्षाको खोजीमा ती मध्ये धेरै भन्दा धेरै किन्न र प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ, र रूसले पनि त्यस्तै गरिरहेको देखिन्छ।

यसले अब प्रश्न उठ्छ कि उत्तर कोरियाले कतिवटा मिसाइल बनाउन सक्छ? दक्षिण कोरियाली सरकारले हालै उत्तर कोरियाले ६ हजार ७ सय कन्टेनर हतियार रुस पठाएको उल्लेख गरेको छ । उनी भन्छन् कि उत्तर कोरियाको हतियार कारखानाहरू पूर्ण जोशमा चलिरहेका थिए र डा. लुइस, जसले उपग्रह मार्फत यी कारखानाहरू अध्ययन गरिरहेका छन्, विश्वास गर्छन् कि उनीहरूले प्रति वर्ष केही सयौं मिसाइलहरू उत्पादन गर्न सक्छन्।

अर्कोतर्फ, यो सबै देखेर स्तब्ध भएका, स्प्लिटर र उनको टोलीले अब यो कसरी सम्भव छ भनेर पत्ता लगाउन कोशिस गर्दैछ। धेरै कम्पनीहरु लाई उत्तर कोरियामा आफ्नो पार्टपुर्जा बेच्न प्रतिबन्ध लगाइएको थाहा छ।